Andaluzija – magija španskog juga

Govori se da je Andaluzija najreprezentativnije područje Španije. Andaluzija je pokrajina u Španiji koja živi punim životom, u ritmu vrelih zvukova flamenka. Krvave koride, peščane plaže, tapas-barovi i religijske procesije čine andaluzijsku svakodnevnicu. Jug Španije pun je kontrasta, poput pejzaža Andaluzije. Tu, u okolini Almerije, nalazi se gotovo pravo pustinjsko područje, koje je postalo inspiracija stvaraocima špageti vesterna i snegom pokriveni vrhovi Sijera Nevade – koja je cilj ljubiteljima planinarenja.

Ovo nije Kosta Brava iako poseduje divlji strastveni duh. Ovo nije Majorka iako jeste tropska i aktraktivna regija. Ovo nije Madrid, koji iako lep ne odiše prepoznatljivom strašću juga. Ovo su sve lepote Andaluzije, karakteristike i znamenitosti zbog kojih je Andaluzija tako poznata kao istorijska, kulturna i strastvena regija Španije i destinacija za putovanje.

Don Žuanov grad – Sevilja

Prestonica Andaluzije smatra se  smatra se Sevilja. To je jedan od najlepših gradova na svetu. Osnovali su je u VIII veku p.n.e na obali Gvadalkivira feničanski kolonizatori. Vekovima je Sevilja bila svedok uspona i padova različitih kultura, čije tragove možemo još uvek pronaći u njenoj arhitekturi i ambijentu. Sledeći osvajači – Rimljani, Vizigoti, Arapi i sami Španci ojačali su moć i značaj grada, koji je danas četvrti po veličini u Španiji. Današnja Sevilja jeste mesto kao stvoreno za romantične ljubavnike i nije je bez razloga izabrao najveći među njima – Don Žuan.

Krivudave stare uličice grada mame u duge šetnje i otkrivanje njegovih lepota. Bario de Santa Kruz baš je jedna od tih lepota. Iznad krovova te stare četvrti dominira ogromna građevina. To je neobično velika katedrala s čuvenim i ogromnim tornjem – La Giraldaem. U hram se ulazi iz predivnog tzv. Narandžinog vrta (Patio de los Naranjos). Kapija koja vodi u vrt (Puerta del Perdon) nalazi se u zidu velike džamije iz epohe Almohada (XII vek). Nekada je vrt služio za religijsko umivanje pre ulaska u hram, a sada su u njemu posađene narandže i sve je okruženo arkadama. U samom centru nalazi se fontana sa osmougaonim bazenom iz doba Vizigota. Tik uz istočni zid dvorišta nalazi se zgrada Kolumbove biblioteke iz XVI veka. Knjižni fond nastao je zahvaljujući darežljivosti Kristofora Kolumba i njegovog sina Ernanda, koji su svoju zbirku knjiga poklonili crkvi. U kolekciji od neprocenjive vrednosti nalaze se, između ostalog, i rukopisi velikog putnika i njegove beleške na margini, traktat o kosmografiji.

Sledeća kapija, Puerta de Orijente, vodi nas u toranj Hiralda (La Giralda). Ogromna građevina, sa zidinama čija je debljina 2,5 m, sa čipkastim mozaicima od cigle, u XII veku vršila je funkciju minareta. Slične građevine danas se mogu videti u Rabatu i Marakešu. Na njegovom vrhu, čija je visina  97 m, postavljen je kip koji  predstavlja vrlinu Vere i koji se okreće oko svoje ose pod dejstvom vetra. Po tom svojstvu, kip je dobio nadimak Hiraldiljo (el Giraldillo), na španskom girar znači obrtati se, a toranj je postao arhitektonski simbol Sevilje. Sama katedrala, posle onih u Jamasukru na Obali Slonovače, u Vatikanu i u Londonu, četvrta je najveća crkva u hrišćanskom svetu.

Kaže se da su predstavnici kaptola, kad su čitali dekret za početak njene izgradnje, 1402. godine, dodali: “Sagradićemo građevinu toliko veliku, da bi se govorilo da su je podigli ludaci”.

I zaista, dimenzije katedrale su impozantne – duga je 116 m, a široka 76 m. Njena lađa poput provalije i mnogobrojni ispusti, skrivaju u sebi slike najvećih majstora: Zurbarana, Goje i Murilja.

Kraljevski zamak – Real Alkasar

Veličanstveni kraljevski zamak, Real Alkasar, sagrađen je u XIV veku, za vreme vladavine kastiljskog kralja Petra I, kojeg su zvali Okrutni. Najstariji delovi zamka potiču iz XII veka i sagrađeni su za vreme vladavine mavarske dinastije Almohada. To je pravo remek-delo u mudeharskom stilu (mudejar). Taj stil spaja u sebi tipične arapske tehnike (rezbarenje u gipsanom malteru, keramika) sa romaničkim, gotičkim i ranorenesansnim elementima.

Nastao je zahvaljujući hrišćanskim vladarima koji su angažovali muslimanske umetnike i zanatlije. Dekorativni motivi neverovatno podsećaju na dizajn iz Alhambre. Tu su šarene tavanice, arabeske i mreže od gipsanog maltera. Dvorište devica (Patio de las Doncellas) i Dvorište lutaka (Patio de las Muñecas) najlepši su delovi palate. Čipkasti lukovi i fontane, iz kojih pršti kristalasta voda, podstiču posetioce da ostanu duže u senci starih zidina.

Ipak, istorija vezana za naziv dvorišta nije baš sjajna jer su hrišćani svake godine morali da daju danak od 100 devica.

Romantična – Granada

U podnožju planine Sijera Nevada nalazi se Granada, grad poznat po romantičnim građevinama iz doba muslimanskih vladara. Tako su ga prozvali (Granata) baš Mavri, koji su od njega u XIII veku učinili glavni grad svog nezavisnog kraljevstva – Emirata Granade. Plašeći se napada hrišćana, podigli su palatu – tvrđava Alhambra, biser arapske arhitekture u Evropi. Nastala je zahvaljujući Jusufu I i Mohamedu V, vladarima iz poslednje arapske dinastije Nasrida u Španiji.

Njeno ime vodi poreklo od crvene boje cigle od koje je sagrađeno utvrđenje, jer alhamra na arapskom znači crvena. Kada je vladar Mohamed el Ahmad rešio da prilagodi tvrđavu za kraljevsku rezidenciju, neprekidno je dograđivao nove sale, hareme, kupatila, vrtove i apartmane. Ta građevina predstavlja izuzetan spoj tvrđave i bajkovite palate i ostavlja poseban utisak.

U poseti kraljevima Alhambre

U palate mavarskih kraljeva ulazi se kroz zapadnu kapiju Seraja. Dvorišta u hladu i bazeni sa fontanama vode u veličanstvenu Dvoranu ambasadora (prestona soba). Pre nego što se stigne do nje, mora se proći kroz Brodsku sobu (Sala de la Barca), koju ukrašava karakteristična drvena tavanica u obliku lađe i popeti se na najviši toranj u Alhambri, Kula Komares (Torre de Comarres).

Unutar njega nalazi se najveća dvorana palate, Dvorana ambasadora, posebno sagrađena za dvorske gozbe. Kroz Dvorište mirte (Patio de los Arrayanes) i Mosarapsku dvoranu (Sala de los Mozarabes) stiže se do najkarakterističnijeg mesta u palati – Dvorište lavova (Patio de los Leones). Fontanu, postavljenu u centru dvorišta, koju drži 12 isklesanih lavova, okružuju  fini lukovi, stubići i čipkasto dizajnirane kupole. Sa istočne strane dvorišta nalazi se ulaz u Dvoranu Abenseraga, u kojoj je poslednji kralj Granade ubio svoje političke protivnike. Istočni deo – Kraljevska dvorana (Sala de los Reyes) neko vreme služila je kao kapela. Severna strana sa ulazom u Dvoranu dve sestre (Sala de las Dos Hermanas) vodi u kraljevski harem.

Grad čuda – Kadiz

Smatra se najstarijim naseljenim gradom u Evropi, Kadiz su otkrili kao ˮGadirˮ Feničani 1100 godine p.n.e. Grad okružuju duge, peščane plaže, a zaintrigiraće vas neverovatnim spomenicima i muzejima. Ono što je najvažnije, zaljubljeni posetioci očarano govore o gaditanosima (stanovnicima Kadiza).

Nalazi se na 190 m nadmorske visine, Vejer de la Frontera poznata je po belo okrečenim kućama, odličnim vinima i hrani, krivudavim ulicama. Nalazi se na vrhu brda sa spektakularnim pogledom na reku Barbate. Potrebno je 10-15 minuta do plaže  El Palmar. Mavarsko nasleđe utisnuto je u arhitekturu grada.

Nalazi se u jugozapadnom uglu Iberijskog poluostrva, između Sredozemnog mora i Atlantskog okeana, Kadiz je postao deo međunarodnog puta koji povezuje Evropu, Afriku i Ameriku. Studentski grad, Kadiz, je poznat i po svojim osmatračnicama. One su nemi svedoci prosperiteta grada. Tavira kula je zvanična osmatračnica Kadiza, zauzima najvišu tačku u gradu (45 m) i nalazi se u samom centru grada.

Cádiz Carnival je poznat kao velika ulična zabava koja traje 11 dana. Grad tokom cele godine priprema ovu veliku karnevalsku svečanost. Elegantna odeća i kostimi su od suštinskog značaja za proslave. Dve su glavne parade u gradu: El Gran Cabalgata i La Cabalgata del Humor.

Kadiz je grad bogate istorije. Feničani su ga zvali “Gadir” što znači “utvrđeno uporište”.  U međuvremenu, Berberi su mu promenili ime u ˮAgadirˮ ili “zid”. Prema grčkoj legendi, Herkul je osnovao grad i nazvao ga ˮGadeiraˮ. Mursi mu daju ime ˮQadisˮ vladajući njime 500 godina.

Mnogim engleskim pomorcima Kadiz je bio omiljeni grad za napad. Sir Francis Drake je 1587. godine ostavio svoj trag uništavanjem i hvatanjem mnogih brodova, koje su zaustavile Špansku Armadu na godinu dana. Potom, 1596. godine Earl of Essex spalio je grad do temelja. Kadiz su vekovima okupirale različite nacije, uključujući Kartaginjane, Vizigote, Rimljane i muslimane. Nakon ulaska španskih Burbona u XVIII veku, Kadiz je postao glavna matična luka španske mornarice.

Kadiz je umetničko utočište

Mnogi znaju da je italijanski istraživač Kristofor Kolumbo svoja četiri putovanja preko Atlantika započeo iz Španije. Na svoje drugo putovanje u Novi Svet krenuo je iz Kadiza  kako bi pronašao direktan put od Evrope ka Aziji, kada je slučajno naišao na Ameriku.

U Kadizu je rođen jedan od najznačajnijih španskih muzičara iz prve polovine XX veka –  Manuel de Falla. Engleski romantičar Lord Bajron proveo je neko vreme u ovom gradu i to je bilo dovoljno za nastanak “The Girl of Cádiz”.

Andaluzija i flamenko magija

U istoriji nastanka flamenka mnogo je kontradiktornosti i nedorečenosti. Govori se da je flamenko star  skoro 2000 godina i baš u Andaluziji, ili još peciznije – u Kadizu, ima svoje korene. Upravo su se tu počele razvijati ritmičke figure koje su kasnije našle svoje mesto u flamenku – palmas (tapšanje rukama) i pitos (pucketanje prstima u ritmu). U II veku flamenko je obogaćen elementima hrišćanske crkvene muzike. No ipak, najviše uticaja na njegov razvoj imali su Mavri i Cigani. Progonjeni od kralja Filipa III (početak XVII veka), našli su svoje utočište u planinama Andaluzije.

Život progonjenih naroda našao je svoju ekspresiju u muzici. Strast, trpljenje, ljubav i smrt postale su glavne teme pesama. Izvanredna ekspresija umetnika nalazi svoj izvor u snazi, čiji je naziv Duende – to je pola božanski, pola đavolski duh, koji uznosi izvođače flamenka u stanje euforičnog uzbuđenja. Pomaže oslobađanju emocija i poništava strah i ukočenost. Taj mistični doživljaj  trebalo bi da vodi očišćenju duše. Slična stvar je i sa nekim drugim plesovima karakterističnim za špansko govorno područje širom sveta.

Uz čašicu Šeri vina otkrijte duh Andaluzije i ukus juga

U vinogradima Andaluzije, oko Herez de la Frontera, proizvodi se vino jerez, poznato pod engleskim nazivom šeri. To špansko, ojačano vino poznato je u celom svetu, a ponekad se pogrešno misli da se radi o višnjevači. Heres sadrži oko 16-20% alkohola. Postoji nekoliko vrsta tog pića. Svetlo, suvo tipa fino ili manzanilla Španci piju najčešće uz tapas, a uz jače – amontillado ili oloroso gricka se sušena jamón serrano (španska vrsta pršute).

Andaluzija definitivno spada u najpoznatije svetske regije vina.

Maslinovo ulje, svež paradajz, krompir, pasulj i suhomesnati proizvodi  najčešće su namirnice u ishrani Španaca. Slatkiši, kolači, prelepe krofne, sve je to nasleđe arapskih predaka. U Andaluziji se klanje svinja slavi kao praznik i slavi ga cela porodica. Zbog toga se u toj regiji sprema najviše jela od svinjetine. U celoj Španiji jedu se gaspaćo (gusta čorba), tortilja (debeli omleti), paelja, različiti tapasi, a uz to se pije sangrija.

Stanovnici Andaluzije, kao i cele Španije, pevajući i igrajući crpe radost iz svakog trenutka. Svaka reč i delo izlaze pravo iz srca. Španci ne prihvataju mlakost. Sve je kod njih izrazito, jako i ispunjeno emocijama. Ljudi su otvoreniji, vino ima jaču crnu boju, ljubavnici se vole s više strasti…

Uz potresne zvuke gitare Paka de Lusije, tragovima Don Žuana i mavarskih vladara, prema jugu, izviru palate kao iz Hiljadu i jedne noći. U srcu Andaluzije, duh Duende vodi nas preko sultanovih harema  do ogromnih hramova, čije su se zidine oduprle nemilosti vremena. I Andaluzija nas doziva…